In 2013 trad de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking. Deze wet introduceerde een verplichting voor organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren uit de sectoren gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en justitie om een meldcode vast te stellen, te implementeren en het gebruik en de kennis hiervan onder werknemers te bevorderen. Het werken met een meldcode was geen nieuw fenomeen – de rijksoverheid was al sinds 2004 bezig het gebruik van meldcodes te stimuleren – maar onderzoek had uitgewezen dat over de volle breedte van het veld de beschikbaarheid van meldcodes te laag was en dat veel professionals (nog altijd) onzeker waren over de te zetten stappen als zij geweld in huiselijke kring vermoedden of signaleerden en daardoor terughoudend waren in het melden. De introductie van een wettelijke verplichting om een meldcode te hanteren en daarbij tevens te regelen aan welke minimumeisen een meldcode moet voldoen, moest ervoor zorgen dat organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren en ook hun werknemers voorbereid waren en zouden weten hoe te handelen bij signalen van geweld in huiselijke kring.
Waar het gaat om jeugdigen, kan de Wet verplichte meldcode niet los worden gezien van de Wet verwijsindex risicojongeren (Wet VIR). Beide wetten leggen een sterke nadruk op preventie en vroegsignalering van problemen die de ontwikkeling van een kind (kunnen) bedreigen. De Wet VIR trad in 2010 in werking en regelde de invoering van een landelijk elektronisch informatiesysteem (de verwijsindex) waarin professionals risicosignalen over jeugdigen (tot 23 jaar) konden afgeven.
In opdracht van ZonMw gaat Pro Facto in een samenwerkingsverband met VUmc de Wet verplichte meldcode en de Wet VIR evalueren. De evaluatie wordt geacht smal van insteek te zijn, gericht op de doelstellingen van beide wetten. Daarom ligt de nadruk op het evalueren van de algemene werking en effectiviteit van de Wet verplichte meldcode en de Wet VIR. Omdat deze wetten waar het gaat om jeugdigen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, wordt in de evaluatie ook de relatie tussen beide wetten onderzocht.
