Ongeveer 300 keer per jaar legt de rechter een voorwaardelijke straf op met als voorwaarde een controle van de digitale gegevensdragers. De Reclassering is verantwoordelijk voor het toezicht, waarbij de politie tot medio 2023 in opdracht van de Reclassering met specifieke software het technisch onderzoek voor haar rekening nam.
Samen met Hooghiemstra & Partners en Ester Post (Rijksuniversiteit Groningen) hebben we onderzoek gedaan naar deze controle van digitale gegevensdragers van personen die zijn veroordeeld voor online seksueel misbruik van kinderen. Aanleiding was dat zowel de politie als de Reclassering problemen ondervond met deze werkwijze. De politie had te maken met capaciteitsproblemen en zag de controle niet als haar kerntaak. De Reclassering had zorgen over de juridische toelaatbaarheid van de controle.
Het onderzoek bestond uit drie delen:
- Een evaluatie van de oude controlemethode;
- Een onderzoek naar de doorontwikkeling van de controles; en
- Een verkenning om te zien of de controlemethode kan worden uitgebreid naar andere online delicten.
De belangrijkste aanbeveling over de doorontwikkeling van de controle is dat wanneer een rechter een controle als bijzondere voorwaarde oplegt, deze ook daadwerkelijk door de Reclassering moet worden uitgevoerd. De Reclassering heeft daarvoor meer capaciteit en middelen nodig om de controle zelfstandig uit te kunnen voeren. Daarvoor zal de Reclassering extra personeel met de juiste ICT-vaardigheden moeten aannemen.
Ook zullen het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Rechtspraak en de Reclassering – los van de individuele casuïstiek – meer met elkaar in overleg moeten treden over de formuleringen van de bijzondere voorwaarde en de uitvoerbaarheid ervan. De focus van de controle moet liggen op het verkrijgen van inzicht in risicovol gedrag. De software dient dit geautomatiseerd te kunnen detecteren.
Tot slot bevelen we in het licht van artikel 10, eerste lid, van de Grondwet aan om een specifieke rechtsgrondslag te creëren in een wet in formele zin voor de controle van gegevensdragers.
Klik hier voor het onderzoeksrapport.
Klik hier voor de factsheet.
